< Terug naar nieuws 
4 December 2023
'We moeten de digitale soevereiniteit van universiteiten behouden'
Universiteiten zijn steeds afhankelijker van commerciële aanbieders van digitale diensten en technologieën.
Door die afhankelijkheid neemt de invloed van externe partijen op universiteiten toe. Dit kan leiden tot het uithollen van academische vrijheden van universiteiten en onderzoekers. Daarom zet de UvA zich in de ‘digitale soevereiniteit’ van openbare universiteiten te behouden. Het Instituut voor informatierecht (IViR) van de UvA doet aanbevelingen om die soevereiniteit te behouden.
‘Als externe partijen zeggenschap hebben over de digitale systemen en de data die daarin zijn opgeslagen, komt de academische vrijheid onder druk te staan’, aldus Kristina Irion, een van de auteurs van het onderzoek. ‘Als het kostbaar en lastig is om van digitale aanbieder te wisselen of als persoonsgegevens en andere data uit de digitale omgeving van universiteiten worden ingewonnen voor commercieel gewin, ontstaan er problematische afhankelijkheden.’
Betere samenwerking in universitaire sector
‘Tegelijkertijd willen we het potentieel van digitale ontwikkelingen niet mislopen, we willen in staat zijn om het op een veilige manier te gebruiken’, zegt Irion, ‘maar daarvoor is betere strategie en samenwerking binnen de hele universitaire sector nodig.’
‘Tegelijkertijd willen we het potentieel van digitale ontwikkelingen niet mislopen, we willen in staat zijn om het op een veilige manier te gebruiken’, zegt Irion, ‘maar daarvoor is betere strategie en samenwerking binnen de hele universitaire sector nodig.’
Toenemende invloed van het recht van de Europese Unie op universiteiten
Ook het recht van de Europese Unie kan een belangrijke rol spelen bij het bevorderen van academische vrijheden in het digitale tijdperk. Irion: ‘De EU oefent steeds grotere invloed uit op de manier waarop universiteiten en onderzoekers onderzoek verrichten. Open Science-beleid en nieuwe digitale wetgeving hebben directe gevolgen voor onderzoeksactiviteiten. Die wetgeving is nu gefragmenteerd, complex en niet altijd opgesteld met wetenschappelijk onderzoek in gedachten. Hierdoor wordt het voor universiteiten en academische onderzoekers onnodig complex om die wetgeving na te leven.’
Ook het recht van de Europese Unie kan een belangrijke rol spelen bij het bevorderen van academische vrijheden in het digitale tijdperk. Irion: ‘De EU oefent steeds grotere invloed uit op de manier waarop universiteiten en onderzoekers onderzoek verrichten. Open Science-beleid en nieuwe digitale wetgeving hebben directe gevolgen voor onderzoeksactiviteiten. Die wetgeving is nu gefragmenteerd, complex en niet altijd opgesteld met wetenschappelijk onderzoek in gedachten. Hierdoor wordt het voor universiteiten en academische onderzoekers onnodig complex om die wetgeving na te leven.’
Stappen die de UvA genomen heeft
De UvA heeft cruciale stappen gezet om academische waarden in het digitale tijdperk te beschermen. De eerste stap is dat de UvA voor zichzelf een digitale agenda heeft vastgesteld. Deze agenda geeft richting aan de ontwikkeling van digitalisering aan de UvA in overeenstemming met waarden van algemeen belang. ‘We hebben de waarden in kaart gebracht die relevant zijn voor digitalisering. Ook hebben we geëxperimenteerd met manieren om over waarden te discussiëren. Deze waarden zullen we, eerst als pilot, meenemen in beslissingen die we nemen in onze digitale infrastructuur’, aldus Information Manager Frank van Tatenhove.
De UvA heeft cruciale stappen gezet om academische waarden in het digitale tijdperk te beschermen. De eerste stap is dat de UvA voor zichzelf een digitale agenda heeft vastgesteld. Deze agenda geeft richting aan de ontwikkeling van digitalisering aan de UvA in overeenstemming met waarden van algemeen belang. ‘We hebben de waarden in kaart gebracht die relevant zijn voor digitalisering. Ook hebben we geëxperimenteerd met manieren om over waarden te discussiëren. Deze waarden zullen we, eerst als pilot, meenemen in beslissingen die we nemen in onze digitale infrastructuur’, aldus Information Manager Frank van Tatenhove.
Een andere stap is dit onderzoeksproject, waarvoor opdracht is gegeven door het College van Bestuur van de UvA ten behoeve van de Europese universitaire sector. Afgezien hiervan ondersteunt de UvA sectorbrede samenwerking met Nederlandse en Europese organisaties die openbare universiteiten vertegenwoordigen, en SURF, de samenwerkingsorganisatie voor IT in Nederlands onderwijs en onderzoek. Irion: ‘Dit is tenslotte een kwestie waar alle universiteiten mee te maken hebben.’
Dit artikel is gepubliceerd door de UvA.
De afbeelding is gegenereerd door de Universiteit van Amsterdam met behulp van Adobe Firefly (keywords: shallow brain architecture).
De afbeelding is gegenereerd door de Universiteit van Amsterdam met behulp van Adobe Firefly (keywords: shallow brain architecture).
Vergelijkbaar >
Vergelijkbare nieuwsitems
14 November 2024
De Amsterdamse Visie op AI: Een Realistische Blik op Kunstmatige Intelligentie
In het nieuwe beleid, De Amsterdamse Visie op AI, wordt beschreven hoe kunstmatige intelligentie (AI) een rol mag spelen in Amsterdam, en hoe deze technologie het leven in de stad mag beïnvloeden volgens de inwoners. Deze visie is tot stand gekomen na een maandenlang proces van gesprekken en dialoog, waarin een breed scala aan Amsterdammers – van festivalbezoekers tot schoolkinderen en van experts tot digibeten – hun mening gaven over de toekomst van AI in hun stad.
Lees meer >
14 November 2024
Interview: KPN Responsible AI Lab met Gianluigi Bardelloni en Eric Postma
ICAI's Interview featured deze keer Gianluigi Bardelloni en Eric Postma, zij praten over de ontwikkelingen in hun ICAI Lab.
Lees meer >
14 november
AI pilots TLC Science: Generatieve AI in wetenschappelijk onderwijs
De UvA is een nieuw project gestart waarbij het Teaching & Learning Centre Science onderzoekt hoe Generatieve AI, specifiek ChatGPT, kan bijdragen aan het verbeteren van academisch onderwijs. Binnen dit pilotprogramma aan de Faculteit der Natuurwetenschappen worden diverse toepassingen van GenAI in het hoger onderwijs getest en geëvalueerd.
Lees meer >